I-Giriş
İhaleye katılmak için en önemli yeterlik belgelerinden olan iş deneyim belgeleri, sahte olarak düzenlenmekte ve EKAP üzerinden ihalelerde kullanılabilmektedir. Bu konuda gerek ihale yapan idareler gerekse ihaleye katılacak olan isteklilerin dikkat etmesi gerekmektedir.
Makalede, ihalelerdeki sahte belgeler ve sahte belge kullanan istekliler hakkında uygulanacak yaptırımlar konusunda bilgi vereceğim. Ayrıca yaşanmış bir olay üzerinden, konuyu somutlaştırarak anlatmaya çalışacağım.
II- İhalelerde sahte belge sunulması kapsamındaki mevzuat
İhalelerde sahte veya yanıltıcı belge veya iş deneyim belgesi düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek yasaktır. Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında 4734 sayılı Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen, yasaklama hükümleri uygulanır. (Bkz.4734 sayılı Kanun’un “Yasak Fiil veya Davranışlar” başlıklı 17’nci maddesi (c) bendi.)
4734 sayılı Kanunun 17’nci maddede belirtilen, ihalede sahte belge sunulması da dahil bütün yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında, fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere 2 yıla kadar, istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.
İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler. (Bkz. 4734 sayılı Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesi)
Taahhüt tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit edilmiş olsa dahi, 17’nci maddede belirtilen, sahte belge sunulması da dahil, Türk Ceza Kanunu (TCK)’na göre suç teşkil eden fiil veya davranışta bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında TCK hükümlerine göre ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Hükmolunacak cezanın yanı sıra, idarece verilen yasaklama kararının bitiş tarihini izleyen günden itibaren uygulanmak şartıyla, 1 yıldan az olmamak üzere 3 yıla kadar 4734 sayılı Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan mahkeme kararıyla yasaklanırlar. (Bkz. 4734 sayılı Kanun’un “İsteklilerin ceza sorumluluğu” başlıklı 59’uncu maddesi)
III- İhalelerde iş deneyim belgesi sunulması kapsamındaki mevzuat
İş deneyim belgeleri, aday ve isteklilerin ihale konusu işte, daha önce yeterli deneyimlerinin olduğunu gösteren belgelerdir. 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idareler, ihale yaparak sözleşmesi uygun şartlarda gerçekleştiren yüklenicilere, EKAP üzerinden iş deneyim belgesi düzenlemek zorundadır. İş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından 31/8/2014 tarihinden sonra düzenlenecek olan iş deneyim belgelerinin Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden düzenlenerek kayıt edilmesi zorunludur. EKAP üzerinden kayıt edilme zorunluluğu getirilen iş deneyim belgeleri EKAP üzerinden kayıt edilmemeleri halinde, ilanı veya duyurusu 1/7/2016 tarihinden sonraki ihalelerde kullanılamazlar. (Bkz. İhale Uygulama Yönetmeliklerinin “İş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden düzenlenmesi” başlıklı EK Madde 1)
İhale gerçekleştiren idarelerce, ihalede sunulan iş deneyim belgelerinin; EKAP üzerinden sorgulanması ve EKAP kaydı ile uyumlu olup olmadığı kontrol edilerek yapılır. Yapılan sorgulamada, bir uyumsuzluk olduğunun belirlenmesi durumunda, sunulan belgenin geçerliğine ilişkin olarak ihale komisyonu tarafından gerekli inceleme ve değerlendirme yapılmalıdır. (Bkz. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 30.8.6’ncı maddesi)
IV- Yaşanmış bir olay ve Kamu İhale Kurulu’nun değerlendirmesi
Ele alacağımız olay bir belediye tarafından gerçekleştirilen, “Gastro Sanat Merkezi Gürültü Bariyeri Uygulaması İşi” ihalesinde yaşanmıştır.
İhaleye teklif veren Y… Ltd. Şti. tarafından yeterlik bilgileri tablosunun “EKAP’ta Kayıtlı Olmayan Yüklenici İş Bitirme Belgesi” satırında beyan edilen iş deneyim belgesi, Karayolları Genel Müdürlüğü Yol Yapım Dairesi Başkanlığı’na yapılan, “Kınalı-Tekirdağ-Savaştepe (Çanakkale 1915 köprüsü)” işine aittir. Söz konusu iş deneyim belgesi 23.12.2024 tarihli ve “2024/109333-1451576-1-2” sayılı “yüklenici iş bitirme belgesi”dir. İdare tarafından bu belgeye ilişkin olarak EKAP üzerinden yapılan sorgulamalarda;
Anlaşılmıştır.
Yukarıdaki tespitler ihaleyi yapan belediye tarafından değerlendirilerek, 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin (c) bendi hükmü uyarınca; anılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına, isteklinin ihalelerden yasaklama işleminin başlatılmasına, suç duyurusunda bulunulmasına karar vermiştir. Kamu İhale Kurumu da idare tarafından yapılan işlemlerin yerinde olduğu sonucuna varmıştır. (Bkz. Kamu İhale Kurulu’nun 09.04.2025 tarihli 2025/UY.II-891 sayılı kararı)
IV- Sonuç ve değerlendirmem
Somut olayda da görüleceği üzere, elektronik ihalelerde dahi sahte iş deneyim belgesi sunulmaya devam edilmektedir. Bu kapsamda hem ihaleyi yapan idarelerin hem de ihaleye katılan isteklilerin, yukarıda belirttiğimiz mevzuat hükümlerine uygun hareket etmeleri gerekmektedir. Aksi durumda ihaleler, sahte iş deneyim belgesi sunan kişiler üzerinde kalabilecek ve bu durum idarelerin güvenirliğinin de sorgulanmasına neden olacaktır. 08.07.2025
İlyas KILIÇ
Kamu Yönetimi Uzmanı ve İhale Danışmanı
Kılıç Kurumsal Danışmanlık A.Ş. Ynt. Krl. Bşk.
|
Tem
