Ekonomik Olarak En Avantajlı Teklifin Belirlenme Zorunluluğu Var mı? 

I-Kamu İhale Kurul Kararının Konusu 

Uygulamada bazı idarelerin, birden fazla geçerli teklif olmasına rağmen, ihalede ekonomik olarak en avantajlı ikinci teklifi belirlemedikleri görülmektedir.   Bu konuyla ilgili yaşanan bir olayı, Kamu İhale Kurulu’nun aldığı karar üzerinden incelemek ve değerlendirmek gerekmektedir. 

II- İtirazen Şikâyet Başvurusunun Nedeni 

Yapılan başvuruda özetle, idarece ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin belirlenmediği ve bu durumun temel ilkelere aykırı olduğu iddiasına yer verilmiştir. 

III- Konuyla İlgili İhale Mevzuatı ve İdari Şartname Hükümleri  

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.…İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

“Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 44’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.

Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalayabilir. Ancak ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün içinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci maddede belirtilen şekilde tebligat yapılır.” hükmü,

İdari Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde, 

“35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır...

35.2 Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde ilgili uygulama yönetmeliğinde düzenlenen usule göre ihale sonuçlandırılacaktır.

35.2.1. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen kriterler sırasıyla dikkate alınarak ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir.” düzenlemesi,

“İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “37.1. İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce, ihale üzerinde bırakılan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı Kurumdan teyit edilerek buna ilişkin belge ihale kararına eklenir.” düzenlemesi,

“Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine bildirim” başlıklı 42’nci maddesinde “42.1. İhale üzerinde bırakılan istekliyle sözleşmenin imzalanamaması durumunda, belirlenmiş ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekliyle sözleşme imzalanabilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

IV-Kamu İhale Kurulunun Değerlendirmesi

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 40’ıncı maddesinde idarelerin ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirmesi gerektiği ve 44’üncü maddesinde ise ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalanamaması durumunda ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanun’da belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalanabileceğinin hüküm altına alındığı, Kanun’un 40’ıncı maddesinde yer alan hükümde “varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli” şeklinde ifadenin yer aldığı, dolayısıyla idarelerin her ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli belirleme yükümlülüğünün bulunmadığı, kaldı ki 44’üncü maddeye göre ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalanamaması durumunda ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanması hususunun da bu teklifin ihale yetkilisince uygun görülmesi şartına bağlandığı anlaşılmıştır. Bu itibarla, ilgili mevzuat hükümlerinden ihaleyi yapan idarelerin, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliyi belirleme zorunluluğunun bulunmadığı anlaşıldığından, idarece ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. (Bkz. Kamu İhale Kurulu’nun 13.08.2025 tarihli 2025/UH.I-1741 sayılı kararı).

V. Sonuç ve Değerlendirmemiz

İhale mevzuatı ve Kamu İhale Kurulu kararından da anlaşılacağı üzere; ihaleyi yapan idarelerin, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifi belirleme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Oysa 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun Genel Gerekçeleri arasında “İhale üzerinde kalan isteklinin sözleşme imzalamaması durumunda, ikinci ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi ile ihalenin sonuçlandırılmasına imkân tanınmıştır.” hususu yer almaktadır. Kanun Gerekçesi, ekonomik olarak en avantajlı teklif sahibinin sözleşme imzalamaması halinde, ihalenin iptal edilmesinin önlenmesi amacını taşıdığı anlaşılmaktadır. Ancak gelinen noktada, İdarelerin ikinci ekonomik teklifi belirlemek veya belirlememek takdir yetkisi olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu durumun, Kamu İdarelerinin farklı uygulamalarına yol açmasına; İdarelerin “güvenirlik” ve “eşit muamele” ilkeleri kapsamında olumsuz etkilenmesine neden olacağını değerlendiriyoruz. Kamu İhale Kurumu tarafından yapılacak bir düzenlemeyle, konunun ele alınması ve mevzuat değişikliğine gidilmesi gerekmektedir. 29.09.2025