Kayseri Büyükşehir Belediyesinin Mevzuata Aykırı İhalesi İptal Edildi! 

I-Giriş 

Kamu ihaleleri, kamu kaynaklarının harcanarak vergisini ödeyen insanlara en uygun kalitede hizmet verilmesi için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile ikincil mevzuatı kapsamında yapılmaktadır. İhale mevzuatında; ortalama eğitimi olan her insan tarafından anlaşılabilir, iyi niyetli idareler için ise gayet basit uygulanabilir düzenlemelere yer verilmiştir.

Ancak bazı kamu idarelerinin yaptıkları ihaleler, birden fazla eksik husus konusunda şikâyete neden olmakta, Kamu İhale Kurulu da bu tür ihaleleri iptal etmektedir! 

Kayseri Büyükşehir Belediyesine bağlı, Kayseri Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Muhtelif Araç ve İş Makinesi Kiralama” ihalesi de yukarıda tarif ettiğimiz ihalelerden biri olup, 30.10.2025 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Ancak ihale dokümanına yönelik başvuru ve akabinde alınan Kamu İhale Kurul kararı; ihale çalışanlarının ihale dokümanı hazırlama konusunda ne kadar bilgisiz olduklarını ortaya koymuştur! Belediyenin, işini mevzuata uygun yapan çalışanlarını tenzih ederek, konuyu aşağıda anlatalım!   

II- İdarede Mevzuata Aykırı İşler ve Kamu İhale Kurulunun Değerlendirmesi  

Kayseri Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünün, 30.10.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Muhtelif Araç ve İş Makinesi Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Ö… Ltd. Şti. 06.11.2025 tarihinde  ihale dokümanının mevzuata aykırı olduğu gerekçeleriyle Kamu İhale Kurumuna başvuruda bulunmuştur. Yapılan başvurudaki birçok husus, Kurum tarafından incelenmiş ve İdarenin birçok uygulaması mevzuata aykırı bulunmuş ve ihale iptal edilmiştir. (Bkz: Kamu İhale Kurulu’nun 03.12.2025 tarihli 2025/UH.II-2604 sayılı kararı) 

III- Belediyenin Mevzuata Aykırı İşlemleri ve Kamu İhale Kurulunun Değerlendirmesi 

Aşağıda, Belediyenin mevzuata aykırı işlemleri kapsamında yapılan başvuru ile Kamu İhale Kurulunun tespitleri, madde madde sıralanmıştır:

1. Birinci Mevzuata Aykırılık ve Kurulun Değerlendirmesi

Yapılan başvuruda; “İhalenin 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10’uncu kısımlarına ait teknik şartnamelerin “Personel Kıyafetleri” başlıklı maddelerinde; “Yazlık ve Kışlık elbiseler ve Kişisel Koruyucu Donanım Malzemeleri İdare tarafından verilecek ve yüklenicinin hakedişinden kesilecektir. Yazlık ve Kışlık kıyafetler ve Kişisel Koruyucu Donanım Malzemelerinin eskimesi ve yıpranması durumunda yine aynı işlem uygulanacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, ne var ki idare tarafından personele verilecek kıyafetlerin toplam bedeli konusunda hiçbir düzenleme yapılmadığı, bununla birlikte, kıyafetlerin eskimesi ve yıpranması durumunda aynı işlemin uygulanacağının belirtildiği, hakediş kesintisine konu edilecek kıyafetlerin nitelikleri ile kaç defa satın alınacaklarının belirsiz olduğu, ayrıca hakediş bedelinden yapılacak kesinti içerisinde kâr payı ile nakliye, dağıtım vb. giderlerinin yer alıp almayacağının belirsiz olduğu, belirtilen nedenlerle hizmet kapsamında kullanılacak kıyafetlerin maliyetlerinin hesaplamasının ve teklif fiyata dâhil edilmesinin mümkün olmadığı, öte yandan, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde hakedişten kesinti yapılabilecek hallerin açıkça sayıldığı, sayılan haller dışında hakedişten kesinti yapılmasının mümkün olmadığı, nitekim bu hususun Kamu İhale Kurulu’nun 06.03.2024 tarihli ve 2024/UH.I-395 sayılı kararında da belirtildiği…” yönünde aykırılıklar belirtilmiştir. 

Kurul tarafından “Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 32, 38, 42 ve 44’üncü maddelerindeki hükümler ile hakedişten kesinti yapılması gereken hususların belirli olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın ilgili düzenlemeleri çerçevesinde yüklenicinin hakedişinden kesinti yapılmasının yüklenicinin sorumluluğunda bulunan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde söz konusu olabileceği, mevcut durumda bahse konu giderlerin istekliler tarafından teklif fiyatına dahil edilmesinin istenilmesi şeklinde bir belirlemeden ziyade sayı ve özellikleri belirtilen malzemelerin idare tarafından tedarikinin söz konusu olduğu, bu giderler için idarece herhangi bir bedel öngörülmediği ve bu durumda idarece temin edilecek malzemeler için istekliler nezdinde belirsiz bir maliyet oluşacağı hususları göz önüne alındığında personelin iş kıyafetleri ve KKD’lerin idarece temin edilerek maliyetlerinin yüklenicinin hakedişinden kesinti yapılmak suretiyle karşılanmasına ilişkin düzenlemenin yerinde olmadığı, bu itibarla ihalenin 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10’uncu kısımlarının iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.” şeklinde değerlendirme yapılarak, ihalenin iptal edilmesi yönünde karar verilmiştir! 

2- İkinci Aykırılık ve Kurulun Değerlendirmesi

Yapılan başvuruda; “İhalenin 11’inci kısmına ait Teknik Şartname’nin 8.5’inci maddesinde ve 12’nci kısmına ait Teknik Şartname’nin 8.5’inci maddesinde; “Yüklenici idarenin tutanak karşılığı yukarıda uygulayacağı cezai işlemlere karşı hiçbir hak ve iade talebinde bulunamaz.” Düzenlemesinin yer aldığı, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 59’uncu maddesine aykırı düzenlenen ilgili maddeden dolayı ihalenin 11 ve 12’nci kısımlarının iptal edilmesi gerektiği…” yönünde aykırılıklar belirtilmiştir. 

Kurul tarafından “Teknik şartnamelerin cezaya ilişkin maddelerinde idarece tutanak tutularak uygulanan cezai işlemlere karşı yüklenicinin herhangi bir hak talebinde bulunamayacağının düzenlendiği görülmüş olup söz konusu bu düzenlemenin cezalar ve sözleşmenin feshine ilişkin Sözleşme Tasarısı’nın 16.1’inci maddesindeki düzenlemeler ile ilgili olmadığı, diğer bir ifadeyle düzenlemenin cezalar ile ilgili ayrı bir düzenleme olduğu ve bu haliyle Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 59’uncu maddesindeki hükümlere aykırı olduğu değerlendirilmiştir. Netice itibarıyla, başvuru sahibinin ihalenin 11 ve 12’nci kısımlarının iptal edilmesi gerektiği yönündeki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır....” şeklinde değerlendirme yapılarak, ihalenin iptal edilmesi yönünde karar verilmiştir!

3- Üçüncü Aykırılık ve Kurulun Değerlendirmesi

Yapılan başvuruda; “İhalenin 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10’uncu kısımlarına ait teknik şartnamelerde yüklenicinin tam zamanlı iş güvenliği uzmanı çalıştıracağına ilişkin düzenleme yapıldığı halde bunlar için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir satır açılmadığı, bu durumun Kamuİhale Genel Tebliği’nin 78.3’üncü maddesinde yer alan; “Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin ihale dokümanında, haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirtilmesi halinde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi ve her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması zorunludur.” açıklamasına aykırı olduğu, dolayısıyla ihalenin anılan kısımlarının iptal edilmesi gerektiği…” yönünde aykırılıklar belirtilmiştir. 

Kurul tarafından “Teknik şartnamelerin ilgili maddelerinde tam zamanlı iş güvenliği uzmanı çalıştırılmasına ilişkin düzenleme yapıldığı, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde ihale konusu işte çalışacak personellerin giderine ilişkin detaylı düzenleme yapıldığı halde tam zamanlı çalışacak iş güvenliği uzmanının giderine ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı ve birim fiyat teklif cetvelinde de ayrı bir satır açılmadığı tespit edilmiş olup bu haliyle düzenlemenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.3’üncü maddesinde yer alan açıklamalara uygun olmadığı anlaşılmıştır. Bununla birlikte, idarece şikayete verilen cevap yazısında aynı Tebliğ’in 78.30’uncu maddesi kapsamında iş güvenliği uzmanı giderinin sözleşme ve genel giderler arasında öngörüldüğü ve bundan ötürü birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir satır açılmadığı ifade edilmekle birlikte söz konusu maddedeki açıklamaların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri için geçerli olduğu görüldüğünden başvuruya konu ihale için geçerli olmadığı tespit edilmiştir...” şeklinde değerlendirme yapılarak, ihalenin iptal edilmesi yönünde karar verilmiştir!

4- Dördüncü Aykırılık ve Kurulun Değerlendirmesi

Yapılan başvuruda; “İhalenin 1’nci kısmına ait Teknik Şartname’nin 11.5. maddesinde; 7’nci kısmına ait Teknik Şartname’nin ise 3.8.4’üncü maddesinde; “Kurum istediği takdirde tek taraflı olarak personel ödemelerini yüklenicinin o ayki hakedişinden keserek personelin banka hesabına ödeyebilir.” düzenlemesinin yapıldığı, bahse konu düzenlemeler uyarınca idarenin, hiçbir ödeme sorunu olmadığı halde yüklenici hakedişinden kesinti yapacağı ve doğrudan personel hesabına ödeme yapacağının anlaşıldığı, dolayısıyla bu düzenlemenin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 38’inci maddesine aykırı olduğu…” yönünde hukuka aykırılıklar belirtilmiştir. 

Kurul tarafından “İdarece ihalenin birinci ve yedinci kısımlarına ait teknik şartnamelerinde personel ödemelerinin yüklenici hakedşinden kesilmek suretiyle personelin banka hesabına yatırılacağına ilişkin düzenleme yapıldığı görülmüş olup Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Çalışanların Özlük Hakları” başlıklı 38’inci maddesindeki hükümlere bakıldığında personelin ücretinin ödenmesi yükümlülüğünün öncelikle yüklenicinin sorumluluğunda olduğu, söz konusu ücretin de ancak yüklenici tarafından ödenmemesi halinde idarece hakedişten kesinti yapılmak suretiyle ödenebileceğinin hükme bağlandığı anlaşılmıştır. Buradan hareketle, idarece personelin ücretine ilişkin kendiliğinden hareket edilerek yüklenicinin hakedeşinden kesinti yapılamayacağı ancak yüklenici tarafından ödenmemesi halinde idarenin sorumluluğunun doğacağı değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, başvuruya konu düzenlemede yer alan “istediği takdirde” ifadesinin idareye yüklenicinin işçilere yönelik ödeme yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğinden bağımsız hareket imkânı verdiği dolayısıyla bu haliyle mevzuata uygun olmadığı...” şeklinde değerlendirme yapılarak, ihalenin iptal edilmesi yönünde karar verilmiştir!

IV. Sonuç ve Değerlendirmemiz

İhale gerçekleştiren idareler, kamu kaynaklarının harcanmasında gerekli dikkati ve önemi göstermek zorundadırlar. Bu nedenle ihale mevzuatı, harfiyen uygulanmalı, rekabetin sağlanarak, katılımın en üst seviyeye ulaştırılması hedef alınmalıdır.Ancak Kayseri Büyükşehir Belediyesi gibi her yıl milyarlarca liralık ihale yapan bir idarenin düzenlediği ihale dokümanı, birden fazla olacak şekilde mevzuata aykırı bulunmuş ve Kamu İhale Kurulu tarafından iptal edilmiştir! 

Sonuç olarak, ihale dokümanını mevzuata aykırı olarak düzenleyen ve kamu zararına neden olan kişiler hakkında, idari işlemler başlatılmalı ve benzer hataların oluşması önlenmelidir. 25.12.2025