Yemek Hizmet Alımlarında İstenmemesi Gereken Kalite Standardı Belgeler Nelerdir?

I-Kamu İhale Kurul Kararının Konusu 

Yemek hizmet alımlarında ihalede sunulması istenmeyen bazı yeterlik belgeleri bulunmaktadır. İdare tarafından aşağıda belirttiğimiz bu belgelerin ihalede istenmesi, ihale dokümanında değişiklik yapılmaması halinde, ihalenin iptaline neden olacaktır. Konuyla ilgili yaşanan bir olayı, Kamu İhale Kurulu’nun aldığı karar üzerinden incelemek gerekmektedir. 

II- İtirazen Şikâyet Başvurusunun Nedeni 

İ… Rektörlüğü tarafından 29.08.2025 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “2025-2026 Yılı 01.09.2025-31.08.2026 Tarihleri Arasında Malzeme Dahil Yemek Üretim, Dağıtım ve Servis Hizmeti Alımı” ihalesine ilişkin olarak Y... Ltd. Şti.nin 11.08.2025 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin reddetmesi üzerine, başvuru sahibince 29.08.2025 tarihinde itirazen şikâyet başvurusu yapılmıştır. Bu başvuruda özetle, ihalede TS 13811, TSE ISO 45001:2018, TSE ISO 9001:2015, TSE ISO 14001:2015, TSE ISO 10002, TSE 6914, TSE 8985, TSE 13027 standardı belgelerin istenilmesinin, ihale mevzuatına aykırı olduğu belirtilmiştir. 

III- Konuyla İlgili İhale Mevzuatı  

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Kalite ve Standarda İlişkin Belgeler” başlıklı 74’üncü maddesinde;

…

“74.4. Hizmet alımı ihalelerinde; Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi (HACCP), İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (OHSAS), Bilgi Teknolojisi-Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi (ISO 22000), Sosyal Sorumluluk Standardı (SA 8000), İyi Hijyen Uygulamaları (GPP) gibi kalite ve standarda ilişkin belgeler ve sertifikalar istenmeyecektir.

74.5. Hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesi ve/veya çevre yönetim sistem belgesinin istenip istenmeyeceği, 74.7. maddesindeki açıklama ve aşağıdaki esaslara uygun olarak idarelerce belirlenecektir.

74.5.1. İdarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen hizmet alımı ihaleleri (örneğin; temizlik, özel güvenlik, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi, yemek hazırlama ve dağıtım hizmetleri gibi) ile personel/ öğrenci taşıma hizmetleri ve araç kiralama hizmet alımı ihalelerinde kalite yönetim sistem belgesi istenmeyecektir.

74.5.2. İdarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen hizmetler (örneğin; temizlik, özel güvenlik, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi, yemek hazırlama ve dağıtım hizmetleri gibi) ile niteliği gereği çevre yönetim sistem belgesi istenmesi uygun olmayan hizmet alımı ihalelerinde (personel ve öğrenci taşıma hizmetleri, araç kiralama, mesleki eğitim, toplantı ve organizasyon hizmetleri gibi) çevre yönetim sistem belgesi istenmeyecektir.

74.6. Hizmet yeterlilik belgesinin kuruluş yapısı, planlama faaliyetleri ve sorumluluklar göz önünde bulundurulduğunda; idarelerin kendi hizmet binalarında gerçekleştirilen hizmetler (idarelerin hizmet binalarında, servislerce gerçekleştirilecek montaj, bakım ve onarım hizmetleri hariç) ile niteliği gereği hizmet yeterlilik belgesi istenmesi uygun olmayan (personel ve öğrenci taşıma hizmetleri, araç kiralama, mesleki eğitim, toplantı ve organizasyon hizmetleri gibi) ihalelerde bu belge istenmeyecektir. İdareler, hizmet yeterlilik belgesine yönelik düzenlemelerde; hizmet yeterlilik belgesinin hizmet kapsamını ve standardını açık olarak yazmalıdır…” açıklaması,

Aynı Tebliğ’in “Hizmet Alım İhalelerinde Yeterliğe İlişkin Diğer Hususlar” başlıklı 75’inci maddesinde “… 75.4. Yemek hizmeti alımı ihalelerinde, idari şartnamenin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlıklı alt maddesinde, yemek yapımında kullanılacak malzemelerin ve ekipmanların kalite ve standardına ilişkin herhangi bir yeterlik belgesi istenmeyecektir. Ancak, idarelerce gerek görülmesi halinde, sözleşmenin uygulanmasına yönelik olarak teknik şartnamede bu konuyla ilgili düzenleme yapılabilecek; muayene ve kabul işlemleri sırasında ise gerekli denetimler gerçekleştirilecektir.” açıklaması, yer almaktadır.

IV-Kamu İhale Kurulunun Değerlendirmesi

Kamu İhale Kurulu, Kanun, yönetmelik ve yukarıda belirttiğimiz Tebliği hükümleri ile ihale dokümanı kapsamındaki değerlendirmeler kapsamında;

- TS 10002 Kalite Yönetimi ve Müşteri Memnuniyeti istenilmesinin ihale konusu işle bir ilgisinin bulunmadığı, TS 13811 numaralı standardın ise, hijyen ve sanitasyon yönetim sisteminin şartlarını kapsadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.4’üncü maddesinde aktarılan açıklamalar uyarınca İyi Hijyen Uygulamaları (GPP) gibi kalite ve standarda ilişkin belgeler istenemeyeceğinden bu belgelerin istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

- TS 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi ve Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi’nin istenilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.4’üncü maddesinde belirtilmiş olan “İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi Belgesi ile Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi”nin istenilemeyeceği açıklamasına aykırılık teşkil ettiği,

- TSE ISO 9001:2015 numaralı Kalite Yönetim Sistemi Belgesi’nin istenilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.5.1’inci maddesinde idarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen yemek hazırlama ve dağıtım gibi hizmetlerde kalite yönetim sistem belgesi istenmeyeceği açıklamasına aykırılık içerdiği,

- TSE ISO 14001:2015 numaralı Çevre Yönetim Sistemi Belgesi’nin istenilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.5.2’nci maddesinde idarelerin kendi hizmet binalarında veya diğer görev sahalarında gerçekleştirilen yemek hazırlama ve dağıtım gibi hizmetlerde çevre yönetim sistem belgesi istenmeyeceği açıklamasına aykırılık içerdiği,

- TS 6914 numaralı standardın gıda maddeleri imal eden, hazırlayan, depo eden ve satan yerler için genel kuralları kapsadığı, ihale konusu iş kapsamında yemek üretiminin idare mutfağında yapılacağı göz önünde bulundurulduğunda söz konusu standarda ilişkin hizmet yeterlik belgesi istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

- TS 8985 numaralı standardın, yemek fabrikaları ve toplu yemek mutfaklarının yapısal özellik, işletmecilik, çalışanlar ve teknik donanım ile ilgili genel kurallarını kapsadığı, ihale konusu iş kapsamında yemek üretiminin idare mutfağında yapılacağı göz önünde bulundurulduğunda söz konusu standarda ilişkin hizmet yeterlik belgesi istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

- TS 13027 numaralı standardın, gıda imal yeri sosyal tesisleri, işletmenin çevresi, yakıt depoları ve sistemleri, aydınlatma ve ısıtma sistemi, depolama yerleri, üretimde kullanılan alet ve donanımlar, çalışanlar ile ilgili dezenfeksiyon ve sterilizasyon kurallarını kapsadığı, ihale konusu iş kapsamında yemek üretiminin idare mutfağında yapılacağı göz önünde bulundurulduğunda söz konusu standarda ilişkin hizmet yeterlik belgesi istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu,

- TS 13811 numaralı standardın, hijyen ve sanitasyon yönetim sisteminin şartlarını kapsadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 74.4’üncü maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca İyi Hijyen Uygulamaları (GPP) gibi kalite ve standarda ilişkin belgeler istenemeyeceğinden bu belgenin istenilmesinin mevzuata aykırı olduğu, yönünde değerlendirmelerde bulunmuştur.  (Bkz. Kamu İhale Kurulu’nun 24.09.2025 tarihli 2025/UH.I-2069 sayılı kararı).

V. Sonuç ve Değerlendirmemiz

İhale gerçekleştiren idareler, kamu kaynaklarının harcanmasında gerekli dikkati ve önemi göstermek zorundadırlar. Bu nedenle ihale mevzuatı, harfiyen uygulanmalı, rekabetin sağlanarak, katılımın en üst seviyeye ulaştırılması hedef alınmalıdır. Keza ihale konusu işte gerekli olmayan belgeler de dahil birçok kalite standart belgelerinin ihalede yeterlik belgesi olarak istenilmesi, kamu kaynaklarının uygun şartlarda harcanmasını imkansızlaştıracaktır. 

Sonuç olarak, somut olayda idare ihale mevzuatına aykırı olarak kalite standart belgelerini ihalede yeterlik belgesi olarak istemiş ve Kamu İhale Kurulu bu ihaleyi iptal etmiştir. 07.09.2025